Ulga za złe długi a restrukturyzacja – na czym polega ten mechanizm?

Ulga na złe długi to (w dużym skrócie) mechanizm, który umożliwia podatnikom VAT oraz podatku dochodowego (PIT i CIT) odzyskanie podatku zapłaconego od niezapłaconych przez kontrahentów należności. Jednak dotyczy nie tylko wierzycieli. Ulga na złe długi nakłada na dłużnika obowiązek korekty wcześniejszych odliczeń podatkowych (VAT, koszty uzyskania przychodu) w momencie, gdy nie dokonał on płatności w terminie. Jest to mechanizm mający na celu ochronę interesów wierzyciela, który musiał zapłacić podatek od niezapłaconej należności. W niniejszym artykule omówimy podstawowe zasady funkcjonowania ulgi za złe długi, a także jej związek z restrukturyzacją.

Ulga za złe długi – w jaki sposób dotyczy wierzycieli, a w jaki dłużników?

Ulga na złe długi dotyczy zarówno wierzycieli, jak i dłużników. Z perspektywy wierzyciela, mechanizm ten umożliwia obniżenie podstawy opodatkowania i należnego podatku o wartość nieściągalnej wierzytelności, w sytuacji, gdy nie otrzymał on zapłaty od kontrahenta w ciągu 90 dni od terminu płatności określonego na fakturze lub umowie. Wierzyciel musi spełnić dodatkowe wymogi, takie jak bycie zarejestrowanym jako czynny podatnik VAT w dniu poprzedzającym skorzystanie z ulgi, a od daty wystawienia faktury nie mogą upłynąć więcej niż 3 lata, licząc od końca roku, w którym została ona wystawiona.

Z perspektywy dłużnika, ulga za złe długi nakłada na niego obowiązek skorygowania wcześniej odliczonego podatku VAT lub uwzględnienia nierozliczonej należności w przychodach, jeśli nie dokonał on zapłaty zobowiązania w terminie 90 dni. W przypadku podatku dochodowego (PIT i CIT), dłużnik musi również zwiększyć podstawę opodatkowania w zeznaniu podatkowym za rok, w którym upłynęło 90 dni od terminu płatności.

Ulga na złe długi jest mechanizmem, który chroni interesy wierzyciela, umożliwiając mu odzyskanie podatku od niezapłaconych należności, ale jednocześnie nakłada określone obowiązki na dłużnika, który musi dokonać odpowiednich korekt podatkowych. Jest to rozwiązanie przewidziane w przepisach podatkowych, mające na celu zrównoważenie interesów obu stron transakcji.

Ulga za złe długi a restrukturyzacja – jak to się wiąże?

Ulga na złe długi ma istotne powiązania z postępowaniem restrukturyzacyjnym dłużnika.

Zgodnie z wyrokiem TSUE z 2021 roku ulga na złe długi powinna zostać rozszerzona o długi dłużnika, który znajduje się w procesie restrukturyzacji. Do tej pory przepisy krajowe nie dawały możliwości skorzystania z ulgi na złe długi w sytuacji, gdy dłużnik był w restrukturyzacji. 

Jednak w 2021 roku wprowadzono zmiany w przepisach, które zdecydowanie rozszerzyły możliwości zastosowania ulgi na złe długi, również w przypadku dłużników objętych postępowaniem restrukturyzacyjnym. Ulga na złe długi jest teraz traktowana jako uprawnienie niezależne od obowiązków dłużnika, w tym także tego znajdującego się w restrukturyzacji. 

Oznacza to, że wierzyciel może skorzystać z ulgi na złe długi, nawet jeśli jego dłużnik jest objęty postępowaniem restrukturyzacyjnym. Jest to istotne, ponieważ restrukturyzacja ma na celu umożliwienie dłużnikowi kontynuowanie działalności i spłatę zobowiązań, a ulga na złe długi chroni interesy wierzyciela w tej sytuacji. 

Co oznacza fakt, że firma jest „w restrukturyzacji”?

Ulga za złe długi i postępowanie restrukturyzacyjne to dwa mechanizmy, które mają na celu ochronę interesów zarówno wierzycieli, jak i dłużników w trudnej sytuacji finansowej.

Jednak warto zwrócić uwagę, na to, co właściwie oznacza, że firma jest „w restrukturyzacji”. W przeciwieństwie do potocznego rozumienia restrukturyzacji jako zmian w przedsiębiorstwie w celu poprawy jego kondycji, postępowanie restrukturyzacyjne jest ściśle określone prawnie. Ustawa wyróżnia cztery główne formy tego postępowania: postępowanie o zatwierdzenie układu, przyspieszone postępowanie układowe, postępowanie układowe oraz postępowanie sanacyjne. Celem postępowania restrukturyzacyjnego jest uniknięcie ogłoszenia upadłości dłużnika poprzez umożliwienie mu restrukturyzacji zadłużenia.

Podsumowując, postępowanie restrukturyzacyjne to kompleksowy mechanizm prawny, który daje przedsiębiorcom w trudnej sytuacji finansowej szansę na przetrwanie.